Gaspare Fossati Ayasofya Çizimleri’nin hikayesi, 1836 yılının sonunda Mimar Gaspare Fosatti’nin İstanbul’da Rus Büyükelçiliği için planlar hazırlamayı kabul etmesiyle başlıyor. Kayınbiraderi Alessandro Rusca’yı ve 17 yaşındaki kendi erkek kardeşi Giuseppe Fossati’yi işe aldı. Odessa’dan yelken açarak 20 Mart 1837’de İstanbul’a geldi. Fossati kardeşlerin İstanbul’daki zamanı çok verimli bir dönemin başlangıcı olacaktı ve Gaspare burada seçkin bir kariyere sahip olacaktı.
1841-1843 yılları arasında Fossati kardeşler, Osmanlı İdaresi için Eminönü’nde Bab-ı Seraskeri Hastanesi ve Liman İskelesi Karakolu’nu inşa ettiler. 1844 yılında Babıali’deki Arz Odası’nı yenilemek ve Sultanahmet’te Dârülfünun, Hazine-i Evrak, Mekteb-i Sanayi gibi önemli yapıları inşa etmekle görevlendirildiler. Ayrıca 1841 ile 1843 yılları arasında Saint Peter ve Saint Paul Kilisesi’ni inşa ettiler.
1847’de Sultan Abdülmecid onları Ayasofya’nın onarımı için görevlendirdi. Restorasyonu sekiz yüzden fazla işçi kullanarak iki yılda tamamladılar. Bugün Ayasofya’daki kesin konumları tam olarak belgelenemeyen daha fazla sayıda Bizans mozaiğini belgelemeyi başardılar, çünkü birçoğu ya boyandı ya da orijinal konumları kaydedilmeden sık sık tahrip edildi. Ayasofya mozaiklerinin çizimleri Ticino Kanton Arşivi’nde saklanmaktadır. Sultan Abdülmecid, kardeşlerin bu süreçte keşfedebilecekleri ve daha sonra İsviçre kütüphanelerinde arşivlenen mozaikleri belgelemelerine de izin verdi.
Gaspare Fossati’nin 25 Adet Ayasofya Çizimi
Gaspare Fossati yaşamı boyunca en önemli uygulaması olarak sözünü ettiği Ayasofya Restorasyonu sırasında hazırladığı resimlerden 25’ini Abdülmecid’in desteği ile büyük ölçülerde bir albüm halinde Londra’da yayımladı.
1- Gaspare Fossati Ayasofya Dış Mekan Çizimleri, 1852
2- Gaspare Fossati Ayasofya İç Mekan Çizimleri, 1852
Kaynak: tr.travelogues.gr, vam.ac.uk
